Синонимі:
Сірке қышқылы 70%, 80%, 99,8% этан қышқылы, метанкарбон қышқылы
Химиялық формуласы: CH?COOH
Таза күйінде сірке қышқылы алғаш рет 19 ғасырдың аяғында бірқатар бейорганикалық заттардан жасанды түрде алынған (синтезделген). Бірнеше ондаған жылдар ішінде әлемдік өнеркәсіп негізінен жасанды бояғыштар мен тағамдық қоспаларды одан әрі синтездеу үшін жыл сайын он мың тоннадан астам сірке қышқылын өндірді.
Бүгінгі таңда өндірілетін сірке қышқылының жалпы көлемі жылына шамамен 15 миллион тоннаны құрайды. Сірке қышқылына сұраныстың артуы оны қолданудың әдеттен тыс кең спектріне байланысты: ол күрделірек қосылыстарды синтездеу үшін бастапқы компонент ретінде пайдаланылады және тамақ және медицина өнеркәсібінде қолданылады.

Физикалық-химиялық қасиеттері
Сірке қышқылының химиялық белсенділігі мен сәйкес қасиеттері ерітіндідегі концентрациясына байланысты. Құрамында 99%-дан 99,9%-ға дейін негізгі зат бар сірке қышқылының ерітіндісі химиялық таза болып саналады ("мұздық сірке қышқылы" деп аталады). Қышқылдың жүз пайыздық құрамы жоғары реактивтілікке және гигроскопиялылыққа байланысты мүмкін емес.
Әлсіз шекті қышқыл болып табылады, қалыпты жағдайда — өте тән, өткір иісі бар мөлдір сұйықтық. Өте гигроскопиялық, суда шексіз мөлшерде ериді. Күшті органикалық еріткіш, хлоридтермен, бромидтермен, көмірсутектермен және бос газдармен әрекеттеседі.
Жергілікті тітіркендіргіш қасиетке ие. 30%-дан жоғары концентрацияларда химиялық күйік тудырады. 20 миллилитр мөлшерінде ішке қабылдағанда уытты. Жұмыс кезінде қауіпсіздік техникасын сақтау қажет.
Сірке қышқылының кейбір қасиеттері ерітіндідегі құрамына байланысты өзгереді. Сонымен, концентрлі ерітінділердің қайнау температурасы жоғарырақ болады:
Сірке қышқылы 99,8% — 118 0С;
Сірке қышқылы 80% — 105 0С;
Сірке қышқылы 70% — 103 0С;
Реактивтілік аздап өзгереді. Мұздық сірке қышқылы онда еріген заттармен электролит қоспаларын түзуге бейім.
Қолдану
Сірке қышқылының ерітінділері өнеркәсіптің келесі салаларында қолданылады:
Дәрілер өндірісі;
Еріткіш ретінде;
Басқа қосылыстардың синтезіндегі катализатор немесе реакциялық орта ретінде;
полимерлі материалдар, бояғыштар өндірісінде.
Тамақ өнеркәсібінде төмен концентрацияларда (3%-дан 15%-ға дейін).
Кепілді сақтау мерзімі: 1 жыл.
Қаптама және тасымалдау. Сірке қышқылы әртүрлі концентрацияларда берік болат немесе алюминий ыдыстарда сақталады және жеткізіледі. Тасымалдау қауіпті реагенттерді тасымалдау ережелеріне сәйкес жүзеге асырылуы тиіс.