Фармакотерапиялық топ
Плазманы алмастыратын және перфузиялық ерітінділер. Көктамыр ішіне енгізуге арналған ерітінділерге арналған қоспалар. Электролиттік ерітінділер. Кальций хлориді.
Фармакологиялық қасиеттері
Фармакокинетика
Қанда кальций қосылыстарда және иондалған күйде болады. Физиологиялық белсенділік иондалған кальцийге тән. Сүйек тінінде жинақталады. Бүйрек (20%) және ішек (80%) арқылы шығарылады. Шумақтық сүзілу арқылы шығарылатын кальцийдің 95% реабсорбцияға ұшырайды.
Фармакодинамика
Препарат кальций иондарының тапшылығын жояды. Кальций иондары жүйке импульстарының берілуіне, тегіс және қаңқа бұлшықеттерінің жиырылуына, миокардтың функционалдық белсенділігіне, қанның ұюына қатысады; сүйек тінінің қалыптасуына, басқа жүйелер мен мүшелердің жұмысына қажет. Қандағы кальций иондарының концентрациясы көптеген патологиялық процестерге байланысты төмендейді, ауыр гипокальциемия тетанияның пайда болуына ықпал етеді. Кальций хлориді гипокальциемияны жоюдан басқа, қан тамырларының өткізгіштігін төмендетеді, қан тоқтатқыш әсер береді.
Кальцийді көктамыр ішіне енгізу симпатикалық жүйке жүйесінің қозуына әкеледі, бұл норадреналиннің шығарылуының жоғарылауына әкеледі, шумақтық сүзілу жолымен шығарылады, реабсорбцияға ұшырайды.
Қолдануға көрсеткіштер
Қолдану тәсілі және дозалары
Кальций хлориді көктамыр ішіне сиялы (өте баяу) және көктамыр ішіне тамшылатып (баяу) енгізіледі.
Ересектерге. Көктамыр ішіне сиялы енгізу: 5 мл 10% ерітінді 1 мл/мин жылдамдықпен енгізіледі.
Көктамыр ішіне тамшылатып енгізу: 5-10 мл препараттың 10% ерітіндісін 100-200 мл 0,9% натрий хлориді ерітіндісінде немесе 5% глюкоза ерітіндісінде сұйылтады, 6-8 тамшы/мин жылдамдықпен енгізеді.
Препаратты енгізуді аяқтағаннан кейін пациент 15-20 минут "жатқан" қалпында қалуы тиіс.
Қанды алмастыру және цитратты қан құю: ересектер мен балаларға әрбір 100 мл қан үшін 30 мг (0,3 мл).
Жедел гипокальциемия кезінде: 1-3 күн ішінде 7,5-15 мл препараттың 10% ерітіндісі, қажет болған жағдайда енгізу 1-3 күн сайын қайталанады.
Ересектердегі тетания: 10 мл 10% ерітінді (1 г) 10-30 минут ішінде, қажет болған жағдайда 6 сағаттан кейін қайталаңыз.
Балаларға.
Гипокальциемия: баяу, 0,5 мл/мин жылдамдықпен, 10-20 мг/кг дозада (дене салмағына 0,1-0,2 мл/кг) енгізіледі, қажет болған жағдайда әр 4-6 сағат сайын қайталанады.
Тетания: 10 мг/кг (дене салмағына 0,1 мл/кг) 5-тен 10 минутқа дейін, қажет болған жағдайда 6 сағаттан кейін қайталанады немесе инфузия түрінде жалғасады. Балалар үшін ең жоғары тәуліктік доза (жасына қарамастан) – 10 мл (1000 мг).
Жағымсыз әсерлері
- жүрек-қантамыр жүйесі тарапынан: артериялық қысымның орташа және қысқа мерзімді төмендеуі, брадикардия, аритмия, ыстық сезім, алдымен ауыз қуысында, содан кейін бүкіл денеде шаншу, бет терісінің гиперемиясы; артериялық гипертензия, веноздық тромбоз.
Шамадан тыс жылдам енгізгенде – жүрек қарыншаларының фибрилляциясы - психикалық бұзылулар: депрессия
Экстравазация кезінде күйдіру, тіндердің некрозы және қабыршақтың пайда болуы, целлюлит және жұмсақ тіндердің кальцинациясы мүмкін.
Қолдануға болмайтын жағдайлар
Дәрілермен өзара әрекеттесуі
Бүгінгі күні цефтриаксон мен құрамында кальций бар препараттарды бір мезгілде қолданғанда пациенттерде (жаңа туған нәрестелерден басқа) тамырішілік преципитаттардың пайда болуына қатысты сенімді ғылыми деректер жоқ. Дегенмен, құрамында кальций бар еріткіштерді қолданбаңыз, цефтриаксон мен құрамында кальций бар препараттарды пациенттердің барлық санаттарына бір мезгілде араластырмаңыз немесе енгізбеңіз. Құрамында кальций бар ерітінділерді цефтриаксонды соңғы енгізгеннен кейін 48 сағат ішінде тағайындауға болмайды.
Құрамында кальций бар өнімдер кальций өзекшелерінің блокаторларының тиімділігін төмендетуі, гиперкальциемия кезінде кальцитониннің әсерін, фенитоиннің биожетімділігін төмендетуі мүмкін. Кальций тұздары бисфосфонаттар, фторидтер, кейбір фторхинолондар және тетрациклиндер сияқты бірқатар препараттардың сіңуін төмендетеді; әкімшіліктерді кем дегенде 3 сағатқа бөлу керек.
Кальций хлориді добутаминнің кардиотоникалық әсерін төмендетеді.
Хинидинмен бір мезгілде қолданғанда қарыншаішілік өткізгіштіктің баяулауы және хинидиннің уыттылығының жоғарылауы мүмкін.
Препаратты жүрек гликозидтерімен бірге қолданғанда соңғысының кардиоуытты әсерлері күшейеді.
Кальций тұздарын карбонаттармен, фосфаттармен, сульфаттармен немесе парентеральды қоспалардағы тартраттармен араластыруға болмайды.
Тиазидті диуретиктер кальцийдің несеппен шығарылуын төмендетеді, бұл гиперкальциемияның даму қаупін арттырады.
D дәруменімен немесе оның туындыларымен бір мезгілде қабылдағанда кальцийдің сіңуі жоғарылайды.
Құрамында кальций- немесе магний бар басқа препараттармен бір мезгілде қабылдау гиперкалиемия немесе гипермагниемия қаупін жоғарылатады, сәйкесінше, әсіресе созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі бар емделушілерде.
Деполяризацияланбайтын бұлшық ет босаңсытқыштарының тиімділігін төмендетеді. Тубокурарин хлоридінің әсер ету ұзақтығын арттыруы мүмкін.
Фармацевтикалық тұрғыдан тетрациклиндермен, магний сульфатымен, цефтриаксонмен, құрамында фосфаттар, карбонаттар немесе тартраттар бар дәрілік заттармен үйлеспейді.